Contra Kant: interview met Emanuel Rutten

Afgelopen weekend verscheen ‘Contra Kant‘, het nieuwe boek van filosoof Emanuel Rutten. Trouw sprak met Emanuel over zijn nieuwe definitie van kennis door radicaler te denken dan de beroemde filosoof Kant. Lees het interview hier.

Beeld Patrick Post

In memoriam: Roger Scruton (1944-2020)

Na een kortstondig ziektebed overleed afgelopen zondag de Britse filosoof Sir Roger Scruton. Scruton gold als één van de belangrijkste hedendaagse conservatieve denkers en schreef vele, zeer invloedrijke boeken en artikelen over filosofie, kunst, cultuur en politiek. Ook de denkers van Centrum Èthos zijn door hem geïnspireerd geraakt. Zo schreef Ad Verbrugge het stuk ‘De vorming van cultuur en de dynamiek van de tijd: globalisering, onderwijs en de lokale opgaven van hoge cultuur’. Lees het stuk hier:

De vorming van cultuur en de dynamiek van de tijd – Ad Verbrugge

 

Foto: Pete Helme

Nieuw boek Emanuel Rutten

In februari 2020 komt het nieuwe boek ‘Contra Kant: herwonnen ruimte voor transcendentie’ van filosoof Emanuel Rutten uit.

Ruim tweehonderd jaar geleden ontwikkelde de filosoof Kant een kennisleer op grond waarvan kennis over het transcendente onmogelijk is. Wij zouden alleen iets kunnen weten over wat in de zintuiglijke aanschouwing gegeven is. Sindsdien leven we welhaast in een post-Kantiaanse wereld. Kants kennisleer legde mede de basis voor het algemeen geaccepteerd raken van een positivistisch wereldbeeld. Filosoof Emanuel Rutten laat in dit boek zien dat Kant ernaast zat. Het betreft een van de vroegere teksten van de Amsterdamse filosoof. Volgens Rutten blijft Kant onterecht vasthouden aan het empiristische idee dat de mens niets kan weten over datgene wat niet in de zintuiglijke ervaring gegeven is. Rutten ontwikkkelt een allesomvattende alternatieve kennisleer op grond waarvan kennis over het transcendente voor ons weer mogelijk wordt. Zo wordt in onze tijd opnieuw ruimte gemaakt voor kennisclaims over God. Het is precies deze oorspronkelijke inclusieve ‘wereld voor ons’ kennisleer die aan de basis staat van veel van zijn latere wijsgerige werk.

U kunt het boek hier alvast reserveren.

Emanuel Rutten te gast bij het Filosofisch Café

Op maandag 20 januari 2020 presenteert Emanuel Rutten bij het Filosofisch Café te Zwolle zijn semantisch argument. Over de lezing:

In zijn traktaat Over de kosmos verklaart Aristoteles dat de natuur een voorliefde heeft voor tegendelen of opposities. En Cicero stelt in zijn De Oratore dat volgens Epicurus de natuur zo in elkaar zit dat alles zijn tegendeel heeft. Dit noemde Epicurus volgens hem isonomia. Nu komen we inderdaad overal in de natuur tegendelen tegen. Er is geen licht zonder donker, geen warmte zonder koude, geen liefde zonder haat, geen zwart zonder wit, enzovoort. De lijst van opposities in de wereld lijkt welhaast eindeloos.

Maar waarom is dit zo? Waarom houdt de natuur van tegendelen? Tijdens deze bijeenkomst presenteert filosoof Emanuel Rutten een verrassend strikt filosofisch argument voor de stelling dat er geen universele eigenschappen bestaan. Voor iedere eigenschap is er altijd wel een object te vinden die die eigenschap niet bezit. Kortom, geen enkele uitspraak van de vorm “Alles is X” is waar. De werkelijkheid is radicaal pluriform oftewel rijkgeschakeerd en daarom zien wij overal contrasten. Zo beantwoordt Rutten de vraag waar die voorliefde vandaan komt.

Voor zijn argument combineert hij op geheel vernieuwende wijze twee filosofische disciplines die normaal gesproken elkaar (relatief) ongemoeid laten, namelijk de metafysica en de taalfilosofie. Op het eerste gezicht lijkt Ruttens conclusie dat er geen universele eigenschappen bestaan niet heel erg opzienbarend. So what? zult u misschien denken. Rutten zal echter laten zien dat niets minder waar is. Zijn argument heeft, indien succesvol, buitengewoon verstrekkende consequenties. Om alvast een klein tipje van de sluier op te lichten: Als er inderdaad geen universele eigenschappen bestaan, dan is bijvoorbeeld de eigenschap “materieel zijn” niet universeel. Maar dan moeten er immateriele oftewel onstoffelijke objecten in de wereld zijn. Materialisme als wereldbeeld faalt dan. En zo zijn er nog veel meer “ismen” die omvallen.

Tijdens deze bijeenkomst zal filosoof Emanuel Rutten zijn argument  – door hem het semantisch argument genoemd – en de belangrijkste gevolgen ervan uiteenzetten. Specifieke voorkennis van metafysica en taalfilosofie is niet vereist, zo werd ons beloofd. U bent van harte welkom!

Voor meer informatie bekijkt u deze pagina.

Gabriël van den Brink lanceert persoonlijke website

Op 13 november ging de persoonlijke webpagina van Gabriël van den Brink live. De website toont een overzicht van lopende werkzaamheden en van de projecten die hij in de afgelopen vier jaar afrondde. Aan het toegankelijk maken van publicaties vóór 2015 wordt nog gewerkt. De site is ontworpen door Ilja Meewezen, en is hier te bezoeken.

Ad Verbrugge in gesprek met Ton Bastings: Het veranderende imago van de leraar in de Nederlandse romanliteratuur

Er heeft een afwaardering plaatsgevonden van het beroep leraar”, aldus Ton Bastings. In zijn publicatie ‘Meesters van papier’ onderzoekt Bastings, zelf leraar Nederlands in het middelbaar beroepsonderwijs (MBO), het veranderende imago van de leraar in de Nederlandse romanliteratuur. In gesprek met Ad Verbrugge legt Bastings uit waarom hij voor deze invalshoek heeft gekozen: “Het gaat om beeldvorming en de positie van de leraar in de klas en in de school.” “De leraar bestaat niet meer, het zijn nu coaches geworden.”

Met de intrede van de wet BIO (Beroepen in het Onderwijs) was er een kader geschapen waarbinnen je de leraar kon beoordelen in de klas. De eerste competentie was de interpersoonlijke competentie: “Dat wil zeggen dat de leraar een onderwijsleerklimaat schept waarin de leerling zijn eigen onderwijs vormt en inhoud geeft. Dus de leraar raakt buitenspel.”, aldus Bastings. Van de klassieke driehoek zoals deze bestond, leerling-leerstof-leraar, wordt de hoek van de leraar afgesneden. De leerling komt centraal te staan en de leraar voelt zich geen leraar meer. Het advies van Bastings? Zorg voor meer autonomie en minder bureaucratie voor de leraar. Toch vreest hij voor een nieuwe generatie van coaches voor de klas.